Desafinado, een melancholische bossa nova ballad met een energieke samba swing

“Desafinado”, een portugees woord dat “uit de toon” betekent, is misschien wel het meest herkenbare nummer van de Braziliaanse componist en gitarist Antônio Carlos Jobim. Dit meesterwerk uit 1958, oorspronkelijk uitgevoerd door João Gilberto en het Trio de João Gilberto, wordt beschouwd als een van de grondleggers van de bossa nova-beweging. Het nummer kenmerkt zich door een melodie die tegelijkertijd melancholie wekt en energiek is dankzij de karakteristieke samba swing, met complexe akkoorden en syncopatie die de luisteraar meesleepen in een wereld vol rijke harmonieën.

De geschiedenis achter “Desafinado” is net zo boeiend als de muziek zelf. In het late 1950 werd Rio de Janeiro, Brazilië, geteisterd door politieke onrust en sociale tegenstellingen. Bossa nova ontstond in dit kader, een stijl die zich afzette tegen de traditionele samba met haar exuberante energie.

Antonio Carlos Jobim (1927-1994), ook bekend als Tom Jobim, was een van de belangrijkste architecten van bossa nova. Zijn muziek kenmerkt zich door complexe harmonieën en melodieën die tegelijkertijd eenvoudig en toegankelijk zijn. “Desafinado”, zoals vele andere composities van Jobim, draagt deze signatuur.

De tekst van “Desafinado” gaat over de melancholie van iemand die zich buitenstaander voelt in een wereld die hem niet begrijpt. Het refrein met de regels “Eu não sei porque / Mas eu sinto falta dela” (Ik weet niet waarom / Maar ik mis haar) is een prachtig voorbeeld van Jobims vermogen om diep menselijke emoties uit te drukken in eenvoudige taal.

João Gilberto, de andere grote naam achter “Desafinado”, was een gitarist en zanger met een revolutionaire stijl. Hij introduceerde een nieuwe manier van spelen, waarbij hij complexe akkoorden gebruikte en zijn stem zachter en intiemer liet klinken dan gebruikelijk in de samba. Gilbertos invloed op de bossa nova is onschatbaar; hij bracht een subtiele elegantie en een nieuwe vorm van intimiteit naar de muziek.

De structuur van “Desafinado”:

“Desafinado” volgt een typische AABA-structuur, die vaak wordt gebruikt in jazz en popmuziek:

• A: De melodie begint met een kenmerkende, melancholische melodielijn die over de akkoorden Am7-D7-Gm7 loopt.
• A: Deze sectie herhaalt de melodie van het eerste A-gedeelte, maar wordt instrumentaal gespeeld.
• B: De B-sectie introduceert een nieuw melodisch idee met een meer upbeat tempo en een vrolijkere toon. Dit gedeelte contrasteert sterk met de melancholie van het A-gedeelte.
• A: De finale herhaling van het A-gedeelte leidt tot een rustige en bevredigende afsluiting.

De invloed van “Desafinado”:

“Desafinado” heeft een enorme invloed gehad op de wereld van de muziek. Het nummer is door ontelbare artiesten gecoverd, waaronder Frank Sinatra, Ella Fitzgerald en Stan Getz. Bossa Nova als genre verkreeg internationale populariteit dankzij “Desafinado”, die de deur opende voor andere Braziliaanse musici zoals Gilberto Gil en Vinicius de Moraes.

Een analyse van de akkoorden:

De akkoordprogressie in “Desafinado” is complex en rijk aan variaties. Jobim gebruikte een combinatie van majeur- en mineur-akkoorden, met uitgebreide akkoorden als Am7, D7 en Gm7.

Deze progressie creëert een sense of longing en melancholie, terwijl de snelle tempo veranderingen en syncopatie een energieke samba swing introduceren.

“Desafinado” is meer dan alleen een liedje; het is een muzikale reis die je meeneemt naar de stranden van Rio de Janeiro, terwijl je luistert naar de verhalen van liefde, verlies en hoop. Het nummer is een ode aan de schoonheid van de menselijke conditie en een bewijs van de kracht van muziek om grenzen te overschrijden en mensen met elkaar te verbinden.